Kotor ima dugu tradiciju civilizacije i kulture, prvenstveno zahvaljujući istorijskim prilikama u kojima se razvijao. Kulturni i umjetnički život veoma se razvijaju u XV i XVI vijeku pod uticajem humanizma i renesanse, koje u naše krajeve donose učeni ljudi koji pripadaju svjetovnim ili duhovnim intelektualnim slojevima. Tako u XIII vijeku imamo nižu gimnaziju, a u XV višu gimnaziju ili gramatikalno -humanističku školu, u XIV vijeku imamo i prvu apoteku, što svjedoči o razvijenoj kulturnoj svijesti građana.

     Zahvaljujući geografskom položaju i istorijskim prilikama Kotor je imao relativno povoljne uslove za nabavku i korišćenje knjiga. Međutim, biblioteke kao posebne institucije i bibliotekarstva kao zanimanja nije bilo. O tome svjedoče dva navoda koje dr Miloš Milošević navodi u svom radu    ’’Prilog proučavanju čitaonica i biblioteka u Kotoru i okolini’’: prvi  iz 1871 g. kada se na traženje  Centralne statističke komisije  u Beču, kratko odgovara : ’’… u Kotoru knjižnice nikakove nema’’ i drugi iz 1936. godine kada na pitanje Ministarstva unutrašnjih poslova, predsednik opštine Antun Sablić odgovara da ’’ gradska opština nema svoje vlastite biblioteke i čitaonice, ali postoje privatne biblioteke i biblioteke raznih društava koje su bogate starom literaturom’’. Iz navedenoga slijedi zaključak da su knjige i biblioteke bile privilegija i potreba svjetovnog i duhovnog intelektualnog sloja građanstva, prvenstveno zbog njihovih kontakata sa razvijenijim društvenim okruženjima iz susjedstva, posebno sa Dubrovnikom i Mletačkom republikom. Formirale su se crkvene i privatne biblioteke uglavnom zatvorenog tipa, tako da su ih mogli koristiti samo određeni društveni slojevi: plemstvo i sveštenstvo. I pored toga ove biblioteke su imale značajan društveni uticaj, jer su učeni duhovnici učili djecu pismenosti i time prosvećivali i obrazovali buduće naraštaje.

     Preteča narodnog bibliotekarstva u Boki Kotorskoj je’’Casino nobile’’ (Plemićki klub) koji je postojao od 1797. do 1814. godine. To je bilo javno kulturno-prosvjetno društvo koje je okupljalo plemstvo, gdje su se uglavnom čitale novine i knjige. Međutim, nisu ostali sačuvani podaci o biblioteci društva. Poslije ovoga i drugi slojevi stanovništva osnivaju svoja društva. Tako je nastao’’ Societa del casino’’(Društveni klub), koji je radio od 1843. do 1880. godine, gdje su se okupljali građani i činovnici, zatim je tu ’’Slavljanske čitaonica’’ u Kotoru, osnovana 1849. godine kojoj su austrijske vlasti zabranile rad 1880 godine zbog izbora Svetozara Miletića za počasnog člana. Godine 1861. osnovana je’’Slavljanska čitaonica’’ na Prčanju koja je opkupljala mještane i pomorce, dok je 1862. godine osnovana čuvena’’Slavljanska čitaonica’’ u Dobroti čiji su proklamovani ciljevi bili: pomorstvo, trgovina i njegovanje narodnog jezika. Ova čitaonica je postojala do 1945. godine i imala veoma značajnu društvenu ulogu.

     Prva javna narodna biblioteka u Kotoru je osnovana 1832. godine ’’Biblioteka opštestva Kotorskog’’, ali o njoj nemamo sačuvanih arhivskih podataka, već posredni izvori potvrđuju njeno postojanje. Stoga se za najstariju javnu biblioteku u Crnoj Gori smatra  ’’Biblioteka opštestva Risanskog’’, osnovana 1835. godine. Gradska biblioteka u Kotoru je osnovana 1952. godine, a u maju 1964. godine je pripojena Centru za kulturno-prosvjetnu djelatnost, današnjem Kulturnom centru ’’Nikola Đurković’’ u čijem sastavu se i danas nalazi.

This web site is funded by EU. The content of this web site is the sole responsibility of City Library of Kotor and can in no way be taken to reflect the views of the European Union.

posdnozjebiblioteka